‘Flow’ Experiences – trải nghiệm dòng chảy

Hãy hình dung là bạn đang tham gia một cuộc chạy đua. Tâm trí của bạn hoàn toàn tập trung vào sự vận động của cơ bắp, luồng không khí vào và ra phổi, sự vững chãi của mặt đất dưới chân và làn gió mát lạnh mơn man trên da mặt bạn. Bạn đang sống trong thời điểm mà lúc đó bản thân hoàn toàn bị cuốn hút vào hoạt động đang diễn ra trong giây phút hiện tại. Thời gian dường như trôi tuột đi. Dù cơ thể mệt mỏi, nhưng hầu như không bạn nhận thấy điều đó. Theo nhà tâm lý học tích cực ( positive psychology) Mihály Csíkszentmihályi thì những gì bạn đang trải qua trong thời điểm đó được gọi là “dòng chảy” (FLOW) – tình trạng đắm mình hoàn toàn trong một hoạt động nào đó.

Trải nghiệm dòng chảy có thể xảy ra dưới nhiều hình thức khác nhau từ người này sang người kia. Một số người có thể trải nghiệm dòng chảy khi tham gia vào một môn thể thao như trượt tuyết, tennis, bóng đá, khiêu vũ, hoặc chạy bộ. Còn người khác cảm nhận được điều đó khi tham gia vào một hoạt động khác như vẽ tranh, chơi nhạc, hoặc viết văn.

Có 6 yếu tố sau đây được nhận biết trong trải nghiệm dòng chảy:

– Tập trung cao độ vào khoảnh khắc hiện tại.

– Mất đi ý thức về cái “tôi”.

– Sự hòa trộn giữa ý thức và hành động.

– Cảm giác kiểm soát được hoạt động hay tình huống hiện tại.

– Cảm nhận về thời gian không còn chính xác.

– Cảm thấy thích thú với hoạt động đang thực hiện.

Trải nghiệm dòng chảy hay xảy ra khi bạn tham gia vào một hoạt động có những mục tiêu và cách thức thực hiện đã được xác định. Ta có thể lấy các trò chơi như cờ vua, quần vợt, hoặc poker làm ví dụ, bởi vì chúng có những mục tiêu và nguyên tắc rõ ràng làm cho cho người chơi có thể tập trung vào hành động mà không thắc mắc về những gì nên được thực hiện, và thực hiện chúng như thế nào. Trong suốt thời gian của trò chơi, người chơi dường như sống trong một vũ trụ khép kín tách biệt. Sự rõ ràng của mục tiêu và quy trình đó cũng tương tự như khi bạn thực hiện một nghi lễ tôn giáo, chơi một bản nhạc, dệt thảm, viết một chương trình máy tính, leo lên một ngọn núi. Dòng chảy cũng xảy ra khi một người sử dụng tất cả các kỹ năng của mình để khắc phục một thách thức vừa với khả năng.

Có thể diễn đạt điều đó một cách đơn giản như sau:

– Mục tiêu & quy trình thực hiện rõ ràng. (Mục tiêu của hoạt động này là gì ? Các bước để đạt được mục tiêu là gì ?)

– Những thách thức không vượt quá trình độ & kỹ năng. (Tôi có thể làm được không ?)

– Những cơ hội mà bạn có khả năng và thẩm quyền để áp dụng hay thử nghiệm các kiến thức, kỹ năng và khả năng phán đoán của bạn. (Tôi có thể áp dụng những điều tôi biết như thế nào ?

– Nhận được phản hồi ngay lập tức. (Tôi có đang đi đúng hướng không ?)

– Bản thân hoạt động mang lại niềm vui. (Tôi có cảm thấy vui thích khi thực hiện hoạt động này không ?)

Các lợi ích của trải nghiệm dòng chảy:

– Có thể giúp cải thiện hiệu suất. Các nhà nghiên cứu đã nhận ra rằng trải nghiệm dòng chảy có thể nâng cao hiệu suất trong một loạt các lĩnh vực như giảng dạy, học tập, thể thao và sáng tạo nghệ thuật.

– Có thể thúc đẩy nhu cầu học thêm và phát triển kỹ năng. Vì khi hành động để đạt được trải nghiệm dòng chảy cho thấy sự làm chủ được một kỹ năng nhất định, từ đó các cá nhân có động lực tiếp tục tìm kiếm những thách thức mới và các thông tin mới để duy trì trạng thái này.