Gói ghém heo may

Bây giờ cũng vừa độ heo may

Nguyễn  Hiệp  gọi  tập  sách  này là Tạp bút, cái thể loại mà bản thân nó đã bao hàm rất nhiều  thể  loại,  và  cũng  chính  bởi  thế  mà nó chuyển tải được trong một dung lượng không  quá  lớn,  khá  nhiều  thông  điệp;  từ nội  dung  phản  ánh,  đến  hình  thức,  nghệ thuật  thể  hiện;  từ  tâm  thế,  trách  nhiệm đến  văn  hóa,  ứng  xử  của  nhà  văn…  Nói cách  khác,  qua  22  bài  viết  của  tập  sách này,  Nguyễn  Hiệp  đã  phác  thảo  những nét  chấm  phá  chính  của  bức  chân  dung tự  họa.  Người  đọc  có  thể  tìm  thấy  ở  đây những  phát  hiện,  những  lập  luận  sắc  sảo của  một  nhà  báo,  những  quan  sát  tinh tế  và  những  dự  báo  bất  ngờ  của  một nhà  văn,  những  rung  động  nguyên  sơ  da diết  của  một  nhà  thơ;  hay  những  băn khoăn  trăn  trở  đầy  trách  nhiệm  của  một công  dân…  Thế  nhưng  trên  hết,  đó  là cảm  nhận  về  một  người  giàu  có  vì  biết sống  kỹ  lưỡng,  biết  trân  trọng  và  nâng niu  những  vốn  liếng  chiu  chắt  được  từ suốt  mấy  chục  năm  giữa  cuộc  đời…

Mặc  dù  ký  ức  chỉ  mới  là  một phần  trong  số  những  cảm  xúc,  những bài  viết,  những  góc  tiếp  cận  của  tác giả,  song  đó  lại  là  phần  không  thể  thiếu để  làm  nên  cái  chất  văn  vừa  bảng  lảng chiêm  nghiệm,  lại  vừa  sắc  sảo  rạch  ròi của  Nguyễn  Hiệp,  nhưng  anh  đã  không làm  thế  mà  để  nó  vẹn  nguyên  trong hình  hài  của  một  bài  “tạp  bút”.  Như  vậy  cũng  không  sao.  Anh  không  làm  thì người  viết  bài  này  xin  được  nhắc: Nguyễn  Hiệp  viết:  “… Nhiều  lần  tôi cứ  tự  nhủ  lòng  viết  lần  này  nữa  rồi thôi,  rồi  quên,  rồi  buông,  rồi  không bao  giờ  nhớ  tới  nữa  nhưng  vốn  như sự  kiến  tạo  lạ  lùng  của  thời  gian,  sóng ký  ức,  những  con  sóng  buồn  thương ấy  lại  cứ  tự  nhiên  tràn  về,  những  cơn mưa  bong  bóng  phập  phồng  lại  tí  tách tràn  lan  mặt  hồ,  mặt  sân,  lại  mồn  một tròn  đầy,  vỡ  bụi,  lặng  lờ,  nó  chiếm  lấy tâm  hồn  mình,  nó  làm  cho  tâm  hồn mình  chùng  xuống,  trĩu  xuống  một bên  ngực  trái,  trĩu  xuống  một  góc  đêm đen.  Buồn  chẳng  ích  gì  nhưng  sao  cứ buồn.  Một  đoạn  người  qua  rồi,  xa  xưa rồi,  nhớ  cũng  chẳng  ích  gì,  sao  cứ nhớ…  (Sóng  ký  ức)

 “À!” sảng khoái với người đọc.  Ấy  là khi anh  thấy  đã hườm  hườm  tuổi  xế,với  những  băn  khoăn hết sức đời thường về sức khỏe, về gia  đình, về ước mơ…; là  khi  nhận  ra  mọi  điều  đang  diễn  ra trong  cuộc  đời  này,  nói  cho  cùng,  thì cũng Đơn  giản  như  số  phận vậy.  Thế nhưng  mấy  ai  nghĩ  được  rằng  chính cái  số  phận  ấy,  hiểu  cho  kỹ,  lại  chẳng giản  đơn  chút  nào.  Nguyễn  Hiệp  lý  giải:

“…  Số  phận  không  được  hiểu  như một  điều  có  sẵn,  con  người  thụ  động hưởng  lấy  hay  mang  lấy,  hạnh  phúc hay  đau  khổ  mà  nó  là  hành  trình  sống theo  đúng  quy  luật,  quy  luật  của  trời, đất,  của  con  người  trong  tổng  hòa  các mối  quan  hệ…”.

Trong Sóng  ký  ức hoàn toàn  có  thể  xem  như  một  vĩ  thanh  cho rất  nhiều  bài  viết  ngả  về  phía  cảm  xúc của  tác  giả: “… Tôi  không  định  viết  đoản  văn này,  tôi  chỉ  muốn  đem  lại  sự  nhẹ nhàng  cho  người  đọc  mình  nhưng  rồi sóng  quặn,  sóng  dâng,  loại  sóng  ký  ức ấy  trào  lên  chiếm  lấy  tất  cả  khi  ngoài kia  ông  Trời  chợt  trút  cơn  mưa.  Những cơn  mưa  Bàu  Sáu.  Những  cơn  mưa  đã qua.  Tất  cả  đang  cùng  lúc  ào  về,  ập xuống  và  dâng  lên  ngập  ngụa.  Những phập  phồng  bong  bóng  nước.  Những tê  dại  vì  quá  sợ  hãi,  quá  tủi  giận  trong một  góc  chòi  cô  quạnh.  Những  rét mướt  xuyên  từ  xương  xuyên  ra…  Tôi còn  viết  được  gì  ngoài  những  con  sóng ký  ức  ấy,  những  cơn  sóng  như  đã  vận vào  một  đời  buồn  bã  của  mình…”

Tạp  văn  của  Nguyễn  Hiệp  là  cảm nhận  của  nhà  văn  trước  hiện  thực  xã hội,  được  soi  chiếu  bằng  tri  thức,  nhưng quan  trọng  hơn,  và  cũng  chính  điều này  đã  làm  nên  sự  riêng  biệt  không  lẫn của  tác  giả  với  những  người  kể  chuyện khác,  ấy  chính  là  quan  điểm,  thái  độ và  trách  nhiệm  đối  với  những  hiện  thực đó.  Đây  là  thế  mạnh  của  người  viết  văn xuôi  trong  việc  kết  cấu  tác  phẩm.  Trong Nắng  lạnh,  chỉ  một  câu  nói  thuần  túy  về khoa  học  của  người  bạn  “… Đừng  cố công  tìm  hiểu  thế  giới  này  từ  đâu  ra, mình  là  ai  trong  cõi  đời  mà  hãy  biết cách  sống  như  một  con  người  trong vũ  trụ,  một  con  người  trong  cái  bao la tinh  xảo  tuyệt  diệu  của  Tạo  hóa, chứ  không  phải  một  con  người  trong chiếc  hộp…”.

Nấn  ná  mãi  ở Gói  ghém  heo  may, chẳng  hiểu  sao  tôi  cứ  nghĩ,  22  bài  viết trong  tập  sách  này  của  Nguyễn  Hiệp là  những  trang  nhật  ký  được  gom  góp lại  thành  văn.  Mỗi  bài  viết  là  một  câu chuyện,  mỗi  câu  chuyện  lại  dẫn  về  một góc  nhỏ  trong  vô  vàn  những  góc  nhỏ  ký ức  của  Nguyễn  Hiệp,  mà  chỉ  cần  đi  hết một  trong  số  những  con  đường  đó,  thật cẩn  trọng  và  chăm  chút,  người  ta  cũng đủ  trở  nên  giàu  có.  Tuy  nhiên  chọn  cái tên Gói  ghém  heo  may để  làm  tên  cho cả  tập,  có  lẽ  là  bởi  Nguyễn  Hiệp  muốn mượn  lời  kết  của  bài  tạp  bút  ấy  để  gửi gắm  thêm  một  lời  với  bạn  đọc  chăng.

Mà  bây  giờ  cũng  vừa  độ  heo  may…

Hà  Nội  9/2018
Nhà  văn Lương  Ngọc  An

“Lần  đầu  tiên  trong  tôi  thức  dậy  một loại  ý  thức  khác  lạ,  một  loại  mâu  thuẫn, một  kiểu  nghịch  lý,  tôi  vừa  thấy  mình  hạnh  phúc  với  đời  sống  bình  yên  như ngày  nay,  đồng  thời  tôi  cũng  thấy  mình tủn  mụn  bé  mọn  với  những  tính  toán cơm  áo  gạo  tiền  cho  riêng  mình.  Chẳng  phải  đời  sống  hạnh  phúc  với  những  bình an  thường  nhật  trong  tâm  hồn  con  người là  mục  đích  của  bao  cuộc  đấu  tranh  trên trái  đất  này  sao?!  Chẳng  phải  chiến tranh  trên  quê  hương  đã  lùi  quá  xa  rồi sao?!  Chẳng  phải  tất  cả  những  hy  sinh đã  được  ghi  nhận,  đền  ơn  xứng  đáng  rồi  sao?!…  Tôi  hỏi  mà  không  sao  trả  lời  rốt ráo  mọi  câu  hỏi  do  chính  mình  đặt  ra”. – Bảng chỉ dẫn mùa xuân

“Tôi  có  lúc  thậm  chí  cứ  cảm  giác  rằng mình  không  còn  tí  năng  lượng  nào  để làm  bất  cứ  việc  gì.  Một  người  bạn  tôi mới  vừa  đăng  lên  Facebook  tấm  hình chụp  trong  tư  thế  gục  đầu  với  lời  chú thích  “Ngay  cả  yêu  thôi  cũng  đã  quá nhiều!”  Tôi  cho  đó  là  cảm  giác  thật. Người  bạn  này  tôi  có  biết  ngoài  đời  là một  nhà  văn  đã  hườm  hườm  tuổi  xế. Quả  thật  ở  tuổi  này  ngay  cả  cười,  nói, nghĩ  suy,  tin  tưởng  vào  ai  đó  thôi  cũng không  còn  dễ  dàng  như  trước.

Tuổi  xế,  người  ta  dễ  bị  kiệt  sức  vì sự  căng  thẳng,  vì  tiếng  ồn,  vì  những  mè nheo,  đay  nghiến  của  ai  đó.  Đầu  tiên, người  hườm  hườm  tuổi  xế  nghĩ  rằng mình  bị  suy  nhược  cơ  thể,  suy  nhược thần  kinh,  cảm  xúc  bị  ức  chế…  Nghĩ  và nghĩ  hàng  trăm  thứ  liên  quan  đến  năng lượng  của  chính  mình.  Và  sau  cùng, người  hườm  hườm  tuổi  xế  thường  rơi vào  đời  sống  khép  kín,  chìm  ngập  trong những  tích  tụ  cảm  xúc  cũ  và  sống  với  sự tưởng  tượng  những  âm  thanh  khó  chịu càng  lúc  càng  lớn  dần.” – Hườm hườm tuổi xế 

Tác giả: Nguyễn Hiệp
Nhà xuất bản: NXB Văn Hóa – Văn Nghệ
Công ty phát hành: NXB Văn hóa – Văn nghệ