‘Một cuộc đời dang dở’ – bí mật về John F. Kennedy

Sách “Một cuộc đời dang dở” của Robert Dallek thu hút độc giả với nhiều bí mật về sức khỏe và chuyện đời cựu tổng thống Mỹ John F. Kennedy.

Cuộc đời ngắn ngủi của tổng thống trẻ nhất nước Mỹ – John F. Kennedy (JFK) – luôn được công chúng quan tâm, nhất là sau khi Kennedy bị ám sát vào ngày 22/11/1963. Từ đó, hàng chục phim tài liệu, sách tiểu sử và chân dung về ông ra đời.

An Unfinished Life: John F. Kennedy, 1917 – 1963 (tên tiếng Việt: Một cuộc đời dang dở) do nhà sử học Robert Dallek chấp bút, được các nhà phê bình đánh giá là cuốn tiểu sử trọn vẹn và xúc động nhất về ông, ra mắt năm 2004.

Tác phẩm mô tả Kennedy là “một con người với đầy đủ những đức tính và những thiếu sót khiến ông dường như vừa phi thường lại vừa bình thường – một con người có trí tuệ khác thường, có mục đích, kỷ luật và óc phán đoán tốt, đồng thời vẫn có nhiều vấn đề về sức khỏe thể chất và cảm xúc”.

Tác giả Dallek tìm hiểu ảnh hưởng tích cực và tiêu cực từ gia đình tới tính cách của Kennedy. Với tầm nhìn và khát vọng, cha ông – Joseph P. Kennedy Sr. – đã quyết tâm bằng mọi giá đưa người con của mình trở thành Tổng thống Mỹ, khiến những người con nhà Kennedy luôn cố gắng vươn lên, không bao giờ chấp nhận vị trí thứ hai hay thứ ba.

Tham vọng và lòng tự tin là nét chính trong quan niệm sống của dòng họ Fitzgerald (nhà ngoại) và Kennedy (họ nội) của cựu tổng thống. Triết lý điển hình của gia tộc JFK thể hiện trong câu nói của Joe Kennedy với em gái: “Nếu em không được làm đội trưởng thì đừng tham gia cuộc chơi”.

Các triết lý về chính trị của gia tộc Kennedy đan xen câu chuyện cuộc đời JFK, từ khi ông phục vụ trong Hải quân, công việc ở Hạ viện và Thượng viện, đến chính sách trong giai đoạn làm tổng thống. Như việc Kennedy không đồng ý việc gửi hàng trăm nghìn quân lính tới chiến trường ở Việt Nam.

Tác giả còn nghiên cứu sức “hấp dẫn phụ nữ” của Kennedy, trong đó có mối quan hệ với minh tinh Marilyn Monroe. Sách góp phần trả lời cho mối hoài nghi: Liệu vấn đề về sức khỏe và hành vi ở đời thường ảnh hưởng tới năng lực làm việc của Kennedy trên cương vị tổng thống như thế nào? Xuyên suốt tác phẩm, Dallek không để khía cạnh này lấn át khía cạnh khác mà cố tìm cách cân bằng chúng. Chẳng hạn, nhờ tìm hiểu về bệnh sử của Kennedy, tác giả có cơ hội được thấy mức độ ông che giấu bệnh tật trước công chúng.

Đại diện nhà xuất bản Back Bay Books nhận xét: “Robert Dallek không né tránh những điểm yếu của John F. Kennedy, đồng thời khám phá những điểm mạnh của nhân vật. Tác giả mang đến bức chân dung sống động về một Kennedy táo bạo, dũng cảm, phức tạp, anh hùng”.

Cây bút Jack Newfield của tờ Los Angeles Times viết: “Toàn diện, sáng suốt, công bằng, độc đáo. Một cuộc đời dang dở có độ chính xác cao, khiến tác phẩm trở nên chân thực”. David Herbert Donald, tác giả cuốn tiểu sử Lincoln (1995) đánh giá: “Một trong những cuốn tiểu sử hấp dẫn nhất tôi từng đọc”.

Trên trang đánh giá sách Goodreads, tài khoản có tên Matt – gần 30 nghìn người theo dõi – nhận xét tiểu sử của Dallek thẳng thắn về Kennedy. Theo Matt, tác giả có sự trung lập khi thuật lại cuộc đời tổng thống, tránh tạo ra những suy đoán. “Dù có cảm xúc lẫn lộn khi đọc, tôi thấy mọi người đều đồng thuận tác phẩm là cuốn tiểu sử chất lượng về JFK”.

Robert Dallek, 89 tuổi, là một nhà sử học Mỹ, tác giả của nhiều cuốn sách, như Nixon and Kissinger: Partners in Power: Dallek, Robert, hai tập tiểu sử về Lyndon Johnson – Lone Star Rising và Flawed Giant. Ông còn giảng dạy ở Đại học Boston, Columbia, California (Mỹ) và Oxford (Anh).

Bản chuyển ngữ tiếng Việt cuốn sách do tiến sĩ Nguyễn Sỹ Hưng thực hiện. Ông vốn là cựu phi công tiêm kích MiG-21 thuộc Trung đoàn 921 – Không quân nhân dân Việt Nam, sau đó chuyển sang làm giáo viên dạy bay của không quân. Ông Hưng là trưởng nam của trung tướng Đồng Sỹ Nguyên – người chỉ huy tuyến đường Hồ Chí Minh huyền thoại, góp phần vào chiến thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Dịch giả cho biết yêu thích đọc sách, tìm hiểu về các nhân vật nổi tiếng thế giới, đồng thời cũng đã dịch một số cuốn sách đề tài này. Trong một chuyến đi công tác sang Mỹ, ông đã mua cuốn sách của Robert Dallek. Sau khi nghỉ hưu, ông bắt tay vào dịch sách năm 2010, tuy nhiên bản dịch chưa hoàn thiện thì ông Hưng lại bận biên soạn một số cuốn sách khác về đề tài không chiến giữa không quân Mỹ và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Mãi đến năm 2021, ông mới có thời gian để tiếp tục hoàn thiện bản dịch dang dở.

Theo ông Sỹ Hưng, từ cuốn sách tiểu sử này, ông nhận thấy tổng thống John F. Kennedy có hai đặc điểm nổi bật: “Thứ nhất, ông là một tổng thống có tầm nhìn xa, luôn bình tình khi xử lý các vấn đề đối nội, đối ngoại nên được dân chúng Mỹ tín nhiệm. Thứ hai, tổng thống Mỹ này không mang quan điểm ‘diều hâu’, không muốn có sự đối đầu giữa các dân tộc, thể hiện trong những ứng xử với Liên Xô trong cuộc xung đột tên lửa, với Cuba sau sự kiện Vịnh Con Lợn, hoặc trong vấn đề Việt Nam, từ tháng 12/1962, ông đã cho rút 16.000 cố vấn quân sự Mỹ ở Việt Nam về nước. Sang năm 1963, ông lại ra lệnh rút thêm 1.000 nhân viên quân sự nữa về nước”.