Những Đêm Trắng

“Những đêm trắng” (tựa gốc: Белые ночи) được xem là một kiệt tác về tình yêu trong văn học Nga, viết về cuộc chiến nội tâm của chàng trai trẻ lòng tràn đầy mơ mộng. Một câu chuyện pha trộn giữa chủ nghĩa lãng mạn và chủ nghĩa hiện thực, nhẹ nhàng mà cũng hết sức dữ dội, đi sâu vào khám phá sự dằn vặt cùng mặc cảm của một tình yêu không được hồi đáp.

Cuốn tiểu thuyết chỉ xoay quanh hai nhân vật.

Chàng, là một kẻ mộng mơ nhút nhát, dành hầu hết thời gian một mình, đặt bản thân ngoài rìa cuộc sống của thành Saint Petersburg. Nhưng mặt khác, chàng cũng là một thanh niên trẻ, thông minh, quyến rũ, chàng có thể nói hay như đọc sách, bởi vì cuộc sống quan sát và trí tưởng tượng của chàng dường như là bất tận. Và chàng, không được gọi tên, như cách nói của Dostoevsky, kẻ mơ mộng không phải là người, chỉ là một sinh vật giống trung nào đó (trong tiếng Nga, danh từ có ba giống: giống đực, giống cái, giống trung). Chàng cũng giống như bao người khác, nhưng lại là không có gì hết, không người san sẻ, không bạn đồng hành, chỉ có những giấc mơ.

Nàng, gọi là Nastenka, thật dễ thương với mái tóc đen, một cô gái mồ côi sống với một người bà mù lòa từ nhỏ. Thế giới của nàng chỉ là những ước mơ xa vời sau những câu chuyện cổ tích bà kể.

Trong khung cảnh bàng bạc của ánh mặt trời chưa tắt hắt lên vạn vật, cuộc gặp gỡ của họ như hai tinh cầu cô độc bỗng dưng va vào nhau, đôi bên nhanh chóng trở thành những người bạn tuyệt vời, cùng san sẻ những câu chuyện. Những mẩu chuyện cất cánh, len lỏi trong sự giao thoa mơ hồ của bình minh và hoàng hôn ảo diệu của đêm trắng.

Nastenka đã dặn chàng là đừng yêu cô, nhưng rồi kẻ mộng mơ đem lòng yêu nàng như một lẽ tất yếu dĩ nhiên mà chẳng điều gì có thể ngăn cản nổi.

Và rồi trong đêm trắng cuối cùng của kẻ mộng mơ, Nastenka gặp lại vị hôn phu của mình. Nàng không còn ra bờ sông ngóng chờ và trò chuyện với người mơ mộng nữa. Nàng ra đi, chỉ còn kẻ mộng mơ và tình yêu ở lại.

Cái kết chẳng trọn vẹn, nhưng cuộc đời nào phải chỉ có riêng những đóa hồng hoa. Người mộng mơ ôm mối tình si đầy tiếc nuối, nhưng Nastenka cũng xứng đáng có được tình yêu mà nàng đã kiên nhẫn đợi chờ bằng tất cả chân thành.

Nhưng rồi một câu hỏi bất chợt được đặt ra, liệu rằng toàn bộ cuộc gặp gỡ tình cờ và những xáo trộn tâm tình ấy có phải chỉ là một cơn ảo mộng của người mộng mơ chăng? Dostoevsky đã nhấn chìm người đọc vào biển cả ngôn từ và trò chơi chữ nghĩa. Những con chữ tuôn ra như suối đầu nguồn, nếu yêu thích sẽ thấy sự trong lành, nếu quá choáng ngợp sẽ chỉ thấy sự gầm gào chảy xiết

Tác giả: Fyodor Dostoevsky 
Dịch giả: Hoàng Văn Quang
Nhà xuất bản: Đà Nẵng
Ngày xuất bản: 6/2021
Giá bìa: 99.000VNĐ

“Những đêm trắng” của Dostoevsky đã trở thành câu chuyện tình trong sáng mà đứa trẻ lớn lên nào ở Nga cũng từng đọc qua, từng say mê. Và những đêm trắng ở thành Saint Petersburg không chỉ là chuyện của mặt trời và sóng nước, nó đã trở thành biểu tượng của những câu chuyện tình yêu và tình bạn, đầy bao dung và lòng biết ơn.